Checklijst onderzoeksplan

Onderwerp kiezen en afbakenen

Kiezen
Bepaalde actuele wetenschappelijke onderwerpen à status questionis
Lacunes in bestaand werk
Motieven van buitenwetenschappelijke aard
Beschikbaarheid van materiaal (vaardigheden om de bronnen te kunnen lezen)
Criteria voor selectie à interesse, draagvlak, omvang en vaardigheden

Afbakenen
Tijd, gebied, thema
Onderzoeksobject (één of meer artefacten, arte factum)
Invalshoeken

Checklijst
Is het onderwerp interessant genoeg?
Is het hanteerbaar qua omvang en complexiteit?
Voldoende documentatie aanwezig?
Bezit ik voldoende vaardigheden?
Voldoende afgebakend in thema, tijd, gebied of rijkwijdte?

Probleemstelling formuleren
Formuleer onderwerp en daarna de hoofdvraag (probleemstelling)
Descriptief onderzoek heeft vaak geen probleemstelling
Formaat van de probleemstelling:
1. Onderwerp en aanleiding van het onderzoek beschrijven
2. Probleemstelling definiëren
3. Verantwoording van het belang van de probleemstelling
Redeneren van algemeen naar bijzonder, van hoofdkenmerk naar deelaspect
Eenduidige formuleringen

Probleemstelling concretiseren en vertalen in bruikbare 
onderzoeksvragen
De strategie voor het vinden van onderzoeksvragen verloopt in dit 
voorbeeld volgens de volgende stappen:

1. Isoleer de kernbegrippen uit de probleemstelling
2. Zoek indicatoren die de inhoud van het begrip zichtbaar maken, 
   d.w.z. die het concept achter het woord in kaart brengen
3. Formuleer voor elk van de gevonden indicatoren een onderzoeksvraag 
   die een concretisering is van de probleemstelling.

Onderzoeksopzet en domein bepalen

Beschrijvend of descriptief onderzoek:
Probleemstellingen die de vorm hebben van:
1. Wat is x ?
2. Welke x-en zijn er bekend?
3. Welke kenmerken heeft x ?
4. Hoe is de ontwikkeling van x verlopen?
Direct verband tussen onderzoeksvragen en historische bronnen.
Vergelijking van twee verschillende bronnen.

Verklarend of explorerend onderzoek
Reden, oorzaak, samenhang of oorzaak van verschijnselen.
Hypothese vormende studies. Het vinden van argumenten
1. Beschrijf x
2. Beschrijf y
3. Maak plausibel dat er een verband bestaat tussen x en y.

Theorie- of hypothesetoetsend onderzoek
Definieer de waarheidsclaims van theorie x
Vertaal deze claims in zichtbare kenmerken
Pas deze kenmerken toe op verschijnselen waarover de theorie uitspraken doet
Stel vast of deze voorbeelden voldoen aan de geclaimde kenmerken.

Afgrenzing van het onderzoeksdomein
Selectieproblemen, representativiteit (steekproef uit het beschikbare materiaal), 
inhoudelijk motief van het onderzoeksdomein.

Stappenplan voor onderzoeksontwerp
Bepaal het onderwerp en baken het af (tijd, gebied, thema)
Kies een invalshoek tot het onderwerp en formuleer hierover een probleemstelling
Concretiseer de kernbegrippen in de probleemstelling
Verdeel de probleemstelling in onderzoeksvragen
Bepaal het onderzoeksdomein
Schrijf een korte tekst waarin achtereenvolgens aan de orde komt:
- Een inleiding met de aanleiding of de achtergrond van het onderzoek
- De probleemstelling of hoofdvraag van het onderzoek
- Het belang en/of doel van het onderzoek
- De concretisering of nadere toespitsing van de kernbegrippen in de probleemstelling
- De onderzoeksvragen in de volgorde van bewerking
- De wijze waarop het onderzoek wordt ingericht en uitgevoerd (inclusief het soort onderzoek)